-
1 вышить
сов.1) ( кого-что) (изобразить) чигү, чигеп төшерү, чигеп ясау2) ( что) (украсить шитьём) чигү, чигеп бизәү -
2 заложить
сов.1) ( что) (артына) кую2) ( что) (әллә кая) кую, ( каядыр) кую3) ( что) тутыру, тутырып бетерү4) ( что) томалау, каплау, томалап (каплап) кую5) ( что) салу, сала башлау6) перен. ( что) урнаштыру, тудыру7) ( что) сакларга салу8) ( кого-что) (запрячь) җигү9) ( кого-что) закладка салу10) безл.; разг. ( что) тыгылу, томалану11) ( что) билге салып кую, кәгазь (тасма) кыстыру -
3 примять
-
4 распороть
сов.( что)1) сүтү, сүтеп җибәрү2) ерту, ертып җибәрү3) (сильно поранить чем-л. острым) кадау, кисү -
5 под-
приставка; = подо-; = подъ-1) фигыль ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә2) "астына" дигән рәвеш ярдәмендә3) "янына" дигән рәвеш ярдәмендә4) "өстәп" дигән хәл фигыль ярдәмендә5) "бераз" дигән рәвеш ярдәмендә6) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "астыртын" дигән рәвеш ярдәмендә8) "кушылып" дигән хәл фигыль ярдәмендә9) "җибәрү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән11) исем һәм сыйфат ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә12) "астындагы" дигән сыйфат ярдәмендә13) "янындагы" дигән сыйфат ярдәмендә14) "кече" дигән сыйфат ярдәмендә15) "ярдәмчесе" дигән исем ярдәмендә16) исем ясагыч "...ча" кушымчасы ярдәмендә -
6 с-
приставка; = со-; съ-фигыль ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "ташлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "җыелу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "килешү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "карау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә8) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә9) "кайту" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә11) "күчереп" дигән хәл фигыль ярдәмендәсрисовать — күчереп ясау ( рәсемне)
12) "бергә" дигән рәвеш ярдәмендә13) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы беләнсделать — ясау, эшләү
14) исем һәм сыйфатлар ясауда кулланылып, "даш-дәш" кушымчасы ярдәмендә тәрҗемә ителә -
7 по-
1) фигыль ясауда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә2) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "башлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) кабатлаулы фигыльләр белән килгәндә, "...гала" кушымчасы ярдәмендә7) "сирәк-мирәк", "ара-тирә", "әледән-әле" кебек парлы рәвешләр ярдәмендәпокуривать — сирәк-мирәк [тәмәке] тарту
8) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән9) сыйфат, рәвеш, исем ясауда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә10) "...лап" кушымчасы ярдәмендә11) "соңгы" дигән сыйфат ярдәмендә12) "буендагы" дигән сыйфат ярдәмендә13) чагыштыру дәрәҗәсен белдерүче "...рак" кушымчасы ярдәмендә14) рәвеш ясаучы "...ча" суффиксы ярдәмендә -
8 у-
алкушымча, фигыль ясауда кулланылып, татар теленә түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә1) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "кыскарту" дигән фигыль ярдәмендә3) "чыгу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "бетерү" игән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "җитү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "калу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә8) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә9) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) "бирү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә11) "тутыру" дигән фигыль ярдәмендәусеять — чәчеп тутыру; усыпать сибеп тутыру
12) "кимү" дигән фигыль ярдәмендәукрасть— урлау
-
9 раз-
(разо-; разъ-; рас-) бу приставка белән ясалган фигыльләр татар теленә нигездә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "таралу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "ташлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "чыгу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "артык", ''бик каты" кебек рәвешләр ярдәмендә8) "ачык", "бик яхшы" шикелле рәвешләр ярдәмендә -
10 на-
1) фигыльләр ясый; аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "бәрелү" фигыле ярдәмендәб) "өстенә", "күп булып", "бик күп" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннамёрзнуть — [өстенә] кату, күп булып кату
насохнуть — [өстенә] ябышып кибү
в) "берникадәр", "күп итеп", "бик күп" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәнабрать ягод — ( берникадәр) җиләк җыю
настирать белья — ( берникадәр) кер юып кую
г) "бик яхшы", "бик әйбәт", "яхшылап", "әйбәтләп", "яхшы гына", "әйбәт кенә" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәд) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә, "туйганчы" сүзе яки "...ып тую" формасы ярдәмендәнаговориться — туйганчы сөйләшү, сөйләшеп тую
наслушаться — туйганчы тыңлау, тыңлап тую
е) "акрын гына" сүзләре ярдәмендәз) фигыльнең тәмамланган төр формасын ясаганда, төп фигыль белән яисә "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә тәрҗемә ителәнапечатать — бастыру, бастырып чыгару
2) сыйфатлар ясый: бу очракта аның мәгьнәләре изафә ярдәмендә яки "...га тага (тагыла) торган", "...га элә (эленә) торган" сүзләре белән белдереләнагрудный — күкрәк...ы, күкрәккә тага торган
3) исемнәр ясыйнарукавник — җиңсә, беләксә
набалдашник — сакма, таяк чукмары, таяк башы
накрепко — нык итеп, ныклап; катгый рәвештә, кискен рәвештә
настрого — каты итеп, катгый рәвештә
насухо — коп-коры итеп, коп-коры булганчы, корытканчы
-
11 в-
приставка; = во-; = въ-бу приставка белән ясалган фигыльләр нигездә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "керү" яки "кертү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "кую" дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә төрлечә тәрҗемә ителә -
12 дренаж
ма) тех. канаулар, трубалар ярдәмендә сазлыклы җирләрне киптерүб) мед. ярадагы эренне көпшәләр ярдәмендә агызу -
13 мировой
I -ая; -ое1) галәм...ы, дөнья...ы2) бөтендөнья...ы3) дөнья-күләм, дөнья күләмендәге4) бөтендөньяга танылган, данлыклы, атаклы5) перен.; разг. ( очень хороший) шәп, менә дигән, бер дигән•IIмировой судья — мировой судья (революциягә кадәр вак эшләрне караучы, тикшерүче судья, казый)
мировой посредник — мировой арадашчы (19 йөздә Россиядә крестьяннар белән алпавытлар арасындагы җиргә бәйләнешле бәхәсләрне хәл итүче)
-
14 рентгеноскопия
жрентгеноскопия (үтәли күренми торган җисемнәрнең эчке төэелешен өйрәнү, эшләнмәләрнең эчке кимчелекләрен күрү, әгъзаларның авыруын билгеләү өчен аларны рентген нурлары ярдәмендә карау) -
15 автотипия
ж; полигр. -
16 взбить
сов.( что)1) кабарту, күпертү, кабартып җибәрү, күпертеп җибәрү2) күпертү, туглап күбекләндерү, туглап күпертү -
17 локаут
млокаут (капиталистларның завод-фабрикаларны ябып, эшчеләрне масса күләмендә эштән чыгаруы) -
18 радиолокация
жрадиолокация (күрү мөмкинлегенең теләсә нинди булуына карамастан, радиодулкыннар ярдәмендә предметларның, мәс. самолётларның, корабльләрнең кайда булуын төгәл билгеләү) -
19 рентгенография
жрентгенография (үтәли күренми торган әйберләрнең эчке төзелешен рентген нурлары ярдәмендә фоторәсемгә төшерү) -
20 сейсмография
- 1
- 2
См. также в других словарях:
тегү — (ТЕКТЕРҮ) – I. 1. Тукыма, күн, кәгазь катыргы кебек нәрсәләрнең кырыйларын энә ярдәмендә җеп белән беркетеп чыгу, җөйләү. Махсус өлгедә киселгән күн, тукыма яки башка материянең кырыйларын, шулай ук аерым кисәкләрен үзара беркетеп, кием салым һәм … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дренаж — 1. Каналлар, торбалар системасы һ. б. ш. ярдәмендә сазлы җирләрне, туфракны киптерү эше, чаралары 2. Шештәге, тәндәге үлекне, сыекчаны көпшә яки марля тасмасы ярдәмендә агызып суыртып чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
микрофотография — 1. Бик вак әйберләрне микроскоп ярдәмендә рәсемгә төшерү 2. Микроскоп ярдәмендә төшереп алынган фотография … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
болгату — (БОЛГАТКЫЧ) – 1. Сыеклыкны яки чәчелә һәм коела торган башка әйберләрне берәр нәрсә ярдәмендә катнаштыру, туглау. Бер төрдәге әйберләрне аралаштыру. сөйл. Пешерү боламык б. 2. Тәртибен чуалту, аңлаешсыз итү 3. Котырту, тәртипсезлек тудыру, гауга … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җырлау — 1. Тавыш ярылары ярдәмендә музыкаль авазлар, моң чыгару, музыкаль әсәр, җыр башкару 2. күч. Чынбарлыктагы аерым хәлләрне җырда чагылдыру, шигырьгә салу, сүрәтләп бирү 3. күч. Сайрау (кошлар тур.). Кайбер кош һәм бөҗәкләрнең туктаусыз кычкыруы,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
и — I. Татар алфавитындагы унынчы хәреф. II. И – 1. (Гадәттә эндәш сүзләр янында) сүзнең кемгә төбәлүен белдерү, игътибарны тарту өчен кулланыла и, егетләр. Төрле хисләрне белдерә и туган тел, и матур тел 2. Интонация ярдәмендә ярату, ис китү, искә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иск. фототелеграф — Рәсемнәрне, кулъязмаларны, фоторәсемнәрне телеграф яки радио ярдәмендә тапшыру җайланмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
синтетик — с. 1. Синтезга нигезләнгән. синтез нәтиҗәсендә булдырылган, ясалма 3. лингв. Сүз формасы тур. : шул бер сүзнең үзеннән генә торган, ярдәмлек сүздән файдаланмый ясала торган; гади. Грамматик мәгънәләрне сүзнең синтетик формалары ярдәмендә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тарту — I. диал. и. Егетнең кәләшенә бирә торган бүләге. II. ТАРТУ – (ТАРТТЫРУ) (ТАРТЫЛУ) – ф. 1. Көч белән үзеңә якынайту; киресе: этәрү. ТАРТЫП – рәв. кискен яки көчәнеш белән 2. Нәр. б. якынга сөйрәп китерү. Берәр якка күчереп кую 3. Сөйрәү, өстерәү 4 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аваз — и. 1. кит. Тамак ярыларының сулыш ярдәмендә тирбәлүеннән барлыкка килә торган тавыш 2. кит. Тавыш, яңгыраш. Музыка коралыннан чыга торган тавыш, яңгыраш 3. лингв. Сөйләмнең иң кечкенә берәмлеге. АВАЗ ИЯРТЕМЕ – лингв. Нәр. б. табигый тавышына,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аяк — I. 1. Кешенең, кошларның һәм хайваннарның йөрү өчен хезмәт итә торган очлыгы 2. Мебель, механизм кебек нәрсәләрнең идәнгә, җиргә һ. б. ш. утыртып, бастырып, терәп куя торган җайланмасы 3. Күп һәм озын итеп (күпмедер метр кертеп) уралган җеп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
